Alzheimer Beyinde Sessizce Başlayıp Ani Yıkımla İlerliyor: İki Evreli Tehlike Ortaya Kondu
Nature Neuroscience'da yayımlanan kapsamlı araştırmaya göre Alzheimer hastalığı, beyinde önce sessiz ve sınırlı hasarla başlayıp, ardından geniş çaplı bir yıkıma dönüşen iki ayrı evrede ilerliyor; bu bulgular, teşhis ve tedavi yöntemlerinde köklü değişikliklerin önünü açabilir.
Alzheimer’da iki aşamalı yıkım modeli
Nature Neuroscience dergisinde yayımlanan yeni bir çalışmada Alzheimer hastalığının, beyinde iki farklı evrede yıkıcı etkiler yarattığı tespit edildi. Gelişmiş beyin haritalama teknikleriyle yürütülen çalışmada, hastalığın erken aşamada yalnızca birkaç hassas hücre türünü hedef aldığı, ancak geç evrede yaygın ve hızla ilerleyen bir hasara neden olduğu gözlemlendi.
Araştırmaya göre, hastalık ilk olarak semptomlar ortaya çıkmadan önce yavaşça ilerliyor. Bu dönemde sadece belirli inhibitör nöronlar etkileniyor. Hastalığın ikinci evresinde ise plaklar ve protein yumakları birikmeye başlıyor, bu da ciddi hafıza kaybı gibi belirtilerle aynı döneme denk geliyor.
Erken evredeki değişiklikler sessiz ama yıkıcı
Ulusal Yaşlanma Enstitüsü direktörü Dr. Richard J. Hodes, Alzheimer’ın teşhisindeki zorlukların başında, hasarın büyük kısmının semptomlar başlamadan önce gerçekleşmesinin geldiğini belirtti. Hodes, bu erken evre değişikliklerini tespit edebilmenin hastalığın seyrini anlamak açısından devrim niteliğinde olduğunu vurguladı.
Araştırmacılar, özellikle beynin dil, hafıza ve görsel işlemleme bölgeleriyle ilgili olan orta temporal girus hücrelerini inceledi. Bu bölge Alzheimer sürecinde en savunmasız alanlardan biri olarak kabul ediliyor. 84 kişinin beyin örnekleri üzerinden yapılan analizler, hastalığın başlangıcında SST inhibitör nöronlarının zarar gördüğünü ortaya koydu. Bu nöronlar, diğer hücrelerin aşırı aktivitesini bastırma görevine sahip.
Yeni tedavi yolları için umut
Geleneksel anlayış, Alzheimer’ın uyarıcı nöronlara zarar verdiği yönündeydi. Ancak yeni bulgular, hastalığın inhibitör nöronlara da zarar verdiğini ve bu durumun beyin devrelerinde dengesizlik yarattığını gösteriyor.
MIT’de yürütülen başka bir çalışmada ise REELIN adlı genin bazı nöronları hastalığa karşı daha savunmasız hale getirdiği ve astrosit adı verilen hücrelerin bu hasara karşı dayanıklı olabileceği belirtildi.
BRAIN Initiative direktörü John Ngai, bu teknolojik ilerlemelerin Alzheimer gibi karmaşık hastalıkları anlamada çığır açtığını söyledi. Araştırma sonuçları, hem bilim insanlarının hastalığın doğasını daha iyi kavramasına hem de gelecekte erken teşhis ve etkili tedavi yollarının geliştirilmesine katkı sunabilir.
Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI
