Bilim İnsanları Açıkladı: İnsan Bebekleri Doğuştan Ahlaklı mı, Bencil mi?

Yale Üniversitesi'nde yapılan araştırmalar, 3 aylık bebeklerin bile doğru ve yanlışı ayırt edebildiğini ortaya koydu. Ancak aynı deneyler, bebeklerin bencil ve bağnaz davranışlar sergileyebildiğini de gösteriyor. İnsan ahlakının biyolojik mi, kültürel mi olduğu sorusu yeniden gündemde.

Mayıs 9, 2025 - 09:41
Bilim İnsanları Açıkladı: İnsan Bebekleri Doğuştan Ahlaklı mı, Bencil mi?

Kukla Deneyleriyle Ahlaki Algı Ölçüldü
Nature dergisinde yayınlanan çalışmalardan birinde, bebeklere iyi ve kötü davranışlar sergileyen kuklalar gösterildi. Bebeklerin büyük çoğunluğu yardım eden kuklaya yöneldi. Hatta 3 aylık bebeklerin dahi daha uzun süre iyi davranan kuklaya baktıkları tespit edildi. Bu da ahlaki algının doğuştan var olabileceğine dair güçlü bir kanıt olarak yorumlandı.

Bebekler Sadece İyiyi Değil, Kötüyü de Ayırt Ediyor
Yine aynı araştırma kapsamında yapılan başka bir deneyde, kötü davranışlar sergileyen kuklalara yardım edilmesini engelleyen diğer kuklalar bebekler tarafından daha çok tercih edildi. Bu durum, bebeklerin sadece iyi davranışları değil, aynı zamanda kötü davranışları cezalandırma eğiliminde de olabileceğini gösterdi.

Bencillik, Irkçılık ve Grupçuluk Eğilimleri Bebeklikten Başlıyor
Araştırmanın dikkat çeken bir diğer bulgusu ise bebeklerin kendilerine benzeyen kuklaları daha çok sevmesi oldu. Aynı yiyecek tercihine sahip olan kuklaları tercih eden bebekler, farklı tercihte bulunan kuklaların cezalandırılmasını destekledi. Bu durum, insanlardaki önyargı ve grupçuluk davranışlarının da kökeninin biyolojik olabileceğini düşündürüyor.

Yaşla Birlikte Değişen Ahlaki Tercihler
Deneyler, yaş ilerledikçe çocukların adalet duygularının geliştiğini ortaya koydu. 6 yaşındaki çocuklar daha bencilce kararlar alırken, 10 yaşına doğru bu kararlar daha özgeci bir yapıya dönüşüyor. Bu geçişin, hem beyin gelişimi hem de sosyal öğrenmeyle ilgili olduğu değerlendiriliyor.

Evrimsel Bakışla Ahlakın Anlamı
Bütün bu bulgular, ahlakın sadece toplumsal bir öğretiyle şekillenmediğini, aynı zamanda evrimsel süreçlerin de bu davranışları şekillendirdiğini gösteriyor. Özellikle hayatta kalma mücadelesinde bireysel çıkarın ön planda olması, bazı bencil davranışların evrimsel olarak avantajlı olabileceğine işaret ediyor. Ancak kültürel evrim ve sosyal yapılar, bu eğilimleri zamanla yumuşatarak daha işbirlikçi bireyler ortaya çıkarıyor.

Bilimsel Yöntemlerle Ahlakı Anlamak Mümkün mü?
Bu araştırmalar, uzun süredir felsefenin alanında tartışılan “ahlak” konusunun bilimsel yöntemlerle de ele alınabileceğini gösteriyor. Deneysel veriler, gözlemler ve oyun kuramı çerçevesinde geliştirilen modeller, insan davranışlarını daha nesnel şekilde değerlendirme imkânı sunuyor.

Etik Davranışlar Genetik mi, Öğrenilmiş mi?
Araştırmacılar, ahlaki davranışların hem doğuştan gelen biyolojik eğilimler hem de çevresel etkileşimlerle şekillendiğini belirtiyor. Özellikle bebeklik dönemindeki ebeveyn tutumlarının, bireyin ahlaki gelişiminde kritik bir rol oynadığı vurgulanıyor.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI