Evliya Çelebi'nin gizemli yolculuğu: Rüyayla başlayan 50 yıllık seyahat nasıl şekillendi?
Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, gördüğü bir rüyanın ardından yola çıktı ve 50 yıl boyunca Osmanlı coğrafyasını karış karış gezdi. İstanbul’dan Afrika’ya, Balkanlar’dan Kafkasya’ya uzanan bu olağanüstü yolculukta hangi şehirleri ziyaret etti?
Rüya ile başlayan yolculuk
Asıl adı Mehmed Zilli olan Evliya Çelebi, Osmanlı döneminin en önemli seyyahlarından biridir. 1630 yılında gördüğü bir rüyada Peygamber Efendimiz'i gören Çelebi, ‘Şefaat ya Resulallah’ demek isterken heyecanla ‘Seyahat ya Resulallah’ deyince hayatının yönü değişti. Bu rüyadan ilham alarak seyahat etmeye karar verdi.
50 yıl süren gezi hayatı
Yaklaşık 50 yıl boyunca Osmanlı topraklarını adım adım dolaşan Evliya Çelebi, gezdiği yerlerdeki insanları, kültürleri, yemekleri, gelenekleri ve mimari yapıları ayrıntılı şekilde kaydetti. Tüm gözlemlerini, on ciltten oluşan ‘Seyahatnâme’ adlı eserinde topladı.
Anadolu’dan Kafkasya’ya
Seyahatine İstanbul’dan başlayan Çelebi, Bursa, İzmit ve Afyon üzerinden Anadolu içlerine doğru ilerledi. Konya, Kayseri, Sivas, Trabzon ve Erzurum üzerinden Doğu Anadolu’ya ulaştı. Van, Bitlis, Diyarbakır ve Mardin gibi şehirlerden sonra Kafkasya’ya geçerek Tiflis, Gürcistan, Dağıstan ve Çerkezya'yı gezdi.
Balkanlar ve Orta Avrupa rotası
Karadeniz kıyılarını takip ederek İstanbul’a döndü ve Edirne üzerinden Balkanlar’a geçti. Selanik, Üsküp, Sofya, Filibe, Belgrad, Saraybosna ve Mostar gibi şehirleri gezdi. Macaristan ve Avusturya’ya kadar ilerledi, 1638 yılında Viyana’ya elçilik heyetiyle gitti. Oradan Transilvanya’ya da geçti.
Ortadoğu ve Afrika’da iz bırakan gezgin
Halep ve Şam üzerinden Kudüs ve Filistin şehirlerini ziyaret etti. Ardından Bağdat, Basra, Musul ve Hicaz bölgesine geçti. Mekke ve Medine’de hac ibadetini gerçekleştirdi. Daha sonra Kızıldeniz’i geçerek Mısır’a ulaştı. Kahire’de uzun süre kalan Evliya Çelebi, Nil Nehri boyunca Yukarı Mısır’a kadar çıktı. Bazı kaynaklara göre Sudan’a kadar indi.
Son seferler ve kapanış
Girit Seferi’ne katılan Çelebi, adadaki savaşları detaylı şekilde aktardı. Ege adaları ve Edirne-İstanbul arasında yeniden seyahat etti. Son döneminde tekrar İstanbul ve Kahire arasında gidip geldi. Anadolu, Balkanlar, Kafkasya, Ortadoğu ve Kuzey Afrika onun gezi alanları arasında yer aldı.
Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI
