Hasan Karal: “Don felaketi değil, vizyonsuzluk krizi yaşıyoruz; çiftçi yalnız, çözüm ertelenemez”

YENİ YOL Grubu adına TBMM Genel Kurulu’nda konuşan DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Hasan Karal, 36 ili etkileyen şiddetli zirai don felaketinin, sadece çiftçiyi değil Türkiye'nin tarım ekonomisini ve gıda güvenliğini sarstığını ifade etti. Karal, felaketin yol açtığı toplam ekonomik kaybın 30-35 milyar TL’ye ulaştığını belirtti.

‘Don değil, tarımsal yönetim krizi’

Karal, konuşmasına “Bu bir doğa olayı değil, plansızlıkla büyüyen bir yıkımdır” diyerek başladı. Meteoroloji uyarılarına rağmen gerekli önlemlerin alınmadığını belirten Karal, meyve üretiminde yüzde 60 ila 100 arasında kayıplar yaşandığını vurguladı. En büyük kaybın kayısı, üzüm, kiraz ve elma üretiminde olduğunu belirten Karal, “Yalnızca Malatya’daki kayısı zararı 10 milyar TL’yi aştı” dedi.

‘TARSİM sigortası yalnızca yüzde 38’e ulaşabiliyor’

Tarım Sigortaları Havuzu’nun (TARSİM) sistematik olarak yetersiz olduğunu belirten Karal, üreticilerin sigorta kapsamı dışında kaldığını ve tazminatların geç ödendiğini söyledi. “Çiftçiler zararı telefon kamerasıyla belgelemeye çalışıyor, bu mu kriz yönetimi?” diye sordu.

‘Yıllardır süren öncelik körlüğü’

Karal, hükümetin tarımı önemsemediğini savunarak, “800 milyar kur korumalı mevduata, 2 trilyon faize ayrılırken çiftçiye yalnızca 135 milyar TL destek veriliyor” dedi. Ziraat Bankası’nın medya patronlarına ve futbol kulüplerine kaynak aktardığını ancak çiftçiye desteği ihmal ettiğini söyledi.

‘2024’te 180 ekstrem hava olayı yaşandı’

Meteoroloji verilerine göre iklim krizinin etkilerinin açıkça görüldüğünü belirten Karal, sadece 2025’in ilk çeyreğinde 52 ekstrem hava olayı yaşandığını, bunların %38’inin don ve dolu olduğunu ifade etti. “İklim değişikliği artık görmezden gelinemez” dedi.

Hasan Karal’ın çözüm önerileri:

• Zarar tespit kapasitesi artırılmalı: Tarım müdürlükleri güçlendirilmeli, tespitler hızlı ve şeffaf yapılmalı.

• TARSİM yeniden yapılandırılmalı: Prim desteği artırılmalı, kapsam genişletilmeli, sigorta zorunlu hâle getirilmeli.

• Borçlar ertelenmeli/silinmeli: Üreticilere faizsiz kredi desteği verilmeli.

• Mobil erken uyarı sistemleri yaygınlaştırılmalı.

• Dona dayanıklı yerli çeşitler geliştirilmeli.

• Arz izleme ve müdahale sistemi kurulmalı.

• Stratejik ürünlerde stok ve fiyat düzenlemesi yapılmalı.

• Tarımda uzun vadeli yapısal reformlar hayata geçirilmeli.

‘Toprak varsa gelecek var’

Konuşmasının sonunda, “Tarım bugünün değil, yarının teminatıdır” diyen Karal, Türkiye’nin tarımda tam bağımsızlık hedefiyle hareket etmesi gerektiğini vurguladı. “Biz bu toprakların bereketine, bu milletin alın terine inanıyoruz” dedi.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI