İnternete serbest erişim sona eriyor: Yaş doğrulama dönemi başladı!

Yaş doğrulama uygulamaları yaygınlaşıyor
25 Temmuz 2025 itibarıyla İngiltere, Çevrimiçi Güvenlik Yasası kapsamında yaş doğrulama sistemlerini devreye sokan ilk ülkelerden biri oldu. Discord, Reddit, Spotify, X, Xbox ve Grindr gibi platformlar, belirli içeriklere erişmek isteyen kullanıcıların 18 yaşından büyük olduklarını belgelemelerini zorunlu hâle getirdi.

Bazı platformlar yeni düzenlemelere uyum sağlarken, maliyet ve veri güvenliği risklerini gerekçe gösteren bazı firmalar İngiltere pazarından tamamen çekilmeyi tercih etti. Kullanıcılar ise VPN kullanımı ve sahte bilgi paylaşımı gibi yöntemlerle bu sistemleri aşmaya çalışıyor.

Küresel düzeyde benzer adımlar atılıyor
Yaş doğrulama sistemleri sadece İngiltere’ye özgü bir uygulama değil. ABD, Avrupa Birliği ve Avustralya başta olmak üzere birçok ülke, çocukların dijital ortamda korunması amacıyla benzer düzenlemeleri yürürlüğe koyuyor.

Bu doğrulama süreçlerinde genellikle kredi kartı bilgisi girilmesi, kimlik belgesi yüklenmesi, selfie çekilmesi ya da kullanıcı davranışlarından yaş tahmini yapılması gibi yöntemler kullanılıyor. Çoğu platform bu işlemleri Kids Web Services, k-ID ve Persona gibi üçüncü taraf sağlayıcılarla gerçekleştiriyor.

Veri gizliliği tartışma konusu
Üçüncü taraf sistemlerin kullanımı, kullanıcı verilerinin farklı şirketler arasında dağılmasına yol açarken, bu durum potansiyel güvenlik açıkları doğuruyor. Persona, örneğin Reddit'teki doğrulama verilerini yedi gün içinde sildiğini belirtse de, bu taahhütlerin yasal bir güvenceye dayanmadığı ifade ediliyor.

Geçmişte yaşanan kimlik ve ehliyet fotoğrafı sızıntıları, sistemin güvenilirliğini sorgulatıyor. Uzmanlara göre, kullanıcıların kişisel bilgilerinin işlenme süreci daha net ve güvenli bir çerçeveye oturtulmadığı sürece, yaş doğrulama sistemleri yeni bir gizlilik riski yaratıyor.

Avrupa Birliği dijital kimlik sistemini test ediyor
AB, yaş doğrulama sürecini merkezi ve resmi bir yapıya taşımayı planlıyor. Geliştirilmekte olan dijital kimlik sisteminde, kullanıcılar doğrudan devlet destekli platformlara pasaport veya kimlik belgelerini yükleyecek ve internet siteleriyle yalnızca “18 yaş üstü” bilgisini paylaşacak.

Sistem, bankacılık ve mobil operatörlerin kullandığı kimlik doğrulama altyapılarıyla entegre çalışacak. Ancak dijital kimliklerin hükümet gözetimini artırabileceği, kullanıcı hareketlerinin izlenmesine neden olabileceği endişesi sürüyor.

EFF Mühendislik Direktörü Alexis Hancock, “Market kasasında kimliğimi gösterdiğimde devletin haberi olmaz ama dijital ortamda bu mümkün” ifadesiyle sistemin potansiyel gözetim gücüne dikkat çekti.

AB, gelecek yıllarda bu sistemi sıfır bilgi kanıtı (ZKP) teknolojisi ile güçlendirmeyi hedefliyor. Bu teknoloji sayesinde kullanıcıların doğum tarihi gibi bilgileri paylaşmadan sadece yaşlarının yeterli olduğunu kanıtlamaları sağlanabilecek. Google, bu sistemi halihazırda Wallet uygulamasına entegre etti.

Güvenlik gerekçesiyle özgürlük kısıtlaması mı?
Yetkililer, yaş doğrulama sistemlerinin sosyal medya ve uygunsuz içeriklerin zararlarına karşı çocukları korumayı amaçladığını belirtiyor. Ancak eleştirmenler, bu uygulamaların mahremiyet ihlali, ifade özgürlüğünün sınırlanması ve merkezi dijital gözetim gibi ciddi sonuçlara yol açabileceğini savunuyor.

Özellikle neyin “zararlı içerik” olarak değerlendirileceği, bu sistemlerin gelecekte nasıl kullanılacağına dair belirsizlik yaratıyor. Yaş doğrulama sistemleri şu anda hem erişim özgürlüğünü hem de veri güvenliğini aynı anda tehdit eden çok katmanlı bir dijital dönüşüm süreci oluşturuyor.