KOBİ’ler Dijitalleşmede Geride Kaldı: E-Ticarette Avrupa’nın Çok Altındayız

KOBİ’lerin dijitalleşmesi hız kazansa da tablo hâlâ yetersiz
Türkiye'de küçük ve orta ölçekli işletmelerin (KOBİ) dijital dönüşüm süreci son yıllarda hız kazansa da e-ticaret alanında beklenen düzeye ulaşılamadı. Türkiye’de işletmelerin yüzde 99,7’sini oluşturan KOBİ’ler, istihdamın yüzde 73’ünü ve ihracatın yaklaşık yüzde 55’ini üstleniyor. Ancak bu yüksek ekonomik katkıya rağmen, dijital kanallara geçişte ciddi bir eksiklik söz konusu.

Ticaret Bakanlığı verilerine göre 2024 itibarıyla KOBİ’lerin yalnızca yüzde 18’i aktif olarak e-ticaret yapabiliyor. Bu oran, Avrupa Birliği ortalamasının oldukça gerisinde kalıyor. E-ihracata katılım ise daha da düşük seviyede. Özellikle mikro ihracat konusunda birçok KOBİ’nin bilgi sahibi olmadığı belirtiliyor.

Dijitalleşme sosyal medya ile karıştırılıyor
Uzmanlar, birçok küçük işletmenin dijitalleşmeyi yalnızca sosyal medya hesaplarına sahip olmak olarak algıladığını belirtiyor. Oysa dijital dönüşüm, sadece görünürlük değil, tüm iş süreçlerinin yeniden yapılandırılmasını gerektiriyor. Bu kapsamda, satıştan tedarik zincirine kadar pek çok alanda dijital çözümlere geçilmesi gerekiyor.

Devlet destekleri var ama etkisi sınırlı
KOSGEB, TÜBİTAK ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gibi kurumlar dijital dönüşüm için çeşitli teşvik ve hibe programları sunuyor. Ancak sahada bu desteklerin etkisi sınırlı kalıyor. Birçok işletme hem mevcut desteklerden habersiz hem de başvuru süreçlerini karmaşık bulduğu için teşviklere başvurmuyor. Özellikle Dijital Dönüşüm Destek Programı, KOBİGEL ve Sanayi Dijitalleşme Yol Haritası gibi projeler ile dijital altyapı yatırımlarının önü açılmaya çalışılıyor.

Nitelikli personel açığı en büyük engel
Dijitalleşmenin önündeki en büyük engellerden biri ise insan kaynağı eksikliği. Anadolu’daki KOBİ’lerde dijital okuryazarlık seviyesi oldukça düşük. Yazılım bilgisine sahip, veri analizi yapabilen ve dijital araçları etkin kullanabilen personel bulmak giderek zorlaşıyor. Bu eksikliği gidermek adına bazı üniversiteler ve belediyeler kısa süreli eğitim programları başlattı. Ancak bu programların ülke genelinde yaygınlaşması için kapsamlı bir ulusal stratejiye ihtiyaç duyuluyor.

E-ticaret hacmi büyüyor ama KOBİ’ler pay alamıyor
Geçtiğimiz yıl Türkiye'deki e-ticaret hacmi yüzde 61,7 artarak 3 trilyon liraya ulaştı. İşlem sayısı ise 5,91 milyar olarak kaydedildi. Küresel çapta 2024 yılı itibarıyla e-ticaretin perakende satışlar içindeki payı yüzde 20,1'e yükseldi. Bu oranın yıl sonunda yüzde 20,8’e çıkması bekleniyor. Bölgesel dağılımda, Asya-Pasifik yüzde 47,9’luk payla öne çıkarken, Amerika yüzde 34,9 ve Avrupa yüzde 15,4 ile takip ediyor.

Türkiye’de ise satılan her 5 üründen yalnızca biri dijital kanaldan tüketiciye ulaşıyor. Bu veri, Türkiye'nin dijital ticaretteki potansiyelini henüz yeterince değerlendiremediğini ortaya koyuyor.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI