Yazar Yüksel Işık: “Şah İsmail kitabı Anadolu halk kültürünün gücünü gösteriyor”

Ankara Büyükşehir Belediyesi Sosyal Medya Daire Başkanı, gazeteci-yazar Yüksel Işık, son çalışması Şah İsmail kitabının yayımlanma sürecini ve içeriğini Cumhur Haber Ajansı (CUMHA) Genel Koordinatörü Hüseyin Bekar’a anlattı.

Kitabın, Safevi Devleti’nin kurucusu Şah İsmail’in ölüm yıldönümüne denk gelen 23 Mayıs’ta yayımlandığını belirten Işık, kitabın yalnızca tarihsel bir biyografi olmadığını, aynı zamanda Anadolu halk kültürünün etkisini vurgulayan bir eser olduğunu ifade etti.

Katılımcı devlet modeli vurgusu
Yüksel Işık, kitabın temel amacının Şah İsmail’in tarihsel kişiliğinin yanı sıra kurduğu devletin yapısını ve modelini anlamaya yönelik olduğunu belirtti. Safevi Devleti'nin kuruluş sürecinin alışılmışın dışında geliştiğini vurgulayan Işık, “Türkmen aşiretlerinin kurultay toplayarak Şah İsmail’i seçmeleri, erken bir katılımcı model örneğidir” dedi.

Tercan’daki Höbek Dağı'nda toplanan bir heyetin Şah İsmail’i şah ilan ettiğini belirten Işık, kurulan bu yapının başlangıçta ortak akla dayandığını ancak zamanla mutlak iktidara evrildiğini ifade etti. Bu dönüşümün devlet yapılarında demokratik modellerin sürdürülebilirliği açısından önemli bir ders içerdiğini dile getirdi.

Çaldıran sonrası dönemde değişen şiir anlayışı
Yüksel Işık, Şah İsmail’in şiirlerine de değindi. Genç yaşta şiire başlayan Şah İsmail’in, iktidarının ilk döneminde daha çok propaganda içerikli şiirler yazdığını belirtti. Ancak 1514’teki Çaldıran Savaşı’ndan sonra yazdığı şiirlerin içerik olarak değiştiğini ifade eden Işık, bu şiirlerde vicdan, eşitlik, adalet gibi temaların öne çıktığını söyledi.

Yenilgi sonrası siyah giysilerle dolaşan Şah İsmail’in, devlet işlerinden uzaklaştığını ve edebiyata yöneldiğini aktaran Işık, bu dönüşümün onun Alevi geleneğinde "Yedi Ulu Ozan"dan biri kabul edilmesini sağladığını belirtti.

Erdebil Tekkesi ve Osmanlı ilişkisi
Kitapta, Şah İsmail’in bağlı olduğu Erdebil Tekkesi’ne Osmanlı padişahı II. Bayezid’in dahi destek verdiğini söyleyen Işık, Şah İsmail’in II. Bayezid’e “baba” diye hitap ettiğini aktardı. Ancak Yavuz Sultan Selim döneminde bu ilişki değişti. Yavuz’un Alevi Türkmenlere yönelik sert politikalarına ve din adamları aracılığıyla oluşturduğu meşrulaştırma stratejisine kitapta geniş yer verildi.

Günümüzle tarihsel paralellikler
Yüksel Işık, Şah İsmail dönemindeki iktidar yapılanması ile günümüz Türkiye’si arasında bazı benzerlikler kurdu. “Tarih geleceğin aynasıdır” ifadesiyle tarihten ders çıkarmanın önemine dikkat çeken Işık, kitabın son bölümünde bu paralellikleri analiz ettiğini belirtti.

Kitabın yayın sürecine ilişkin de bilgi veren Işık, Cumhuriyet Kitapları’na eseri önerdiğini, yayın kurulunun değerlendirme süreci sonunda kitabı yayımlama kararı aldığını ve eserin kısa sürede ikinci baskıya hazırlandığını açıkladı.

Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI