Deprem Korkusu Çocuklarda Kalıcı Travmaya Dönüşebilir: Uzmanlardan Yaş Grubuna Özel Rehber
Depremler sadece binaları değil, çocukların ruh sağlığını da sarsıyor. Ebeveynin paniği çocukta derin güvensizlik yaratırken, yaş gruplarına göre doğru iletişim ve davranış yöntemleri çocukların korkuyu yönetmesini sağlıyor. Uzmanlar, 0–18 yaş arası çocuklar için rehber niteliğinde öneriler sundu.
Çocuklar depremi sadece fiziksel değil, duygusal olarak da yaşar
Çocukların deprem gibi travmatik olaylardan etkilenme düzeyleri, yaşları kadar ebeveynlerinin tutumuna da bağlıdır. Psikolojik Danışman Aleyna Nazlıcan Yıldız, ailelerin bu konuda nasıl davranması gerektiğini yaş gruplarına göre detaylı şekilde açıkladı. Deprem anında ebeveynin sergilediği panik hali, çocuğun iç dünyasında ‘dünya güvensiz, ben güçsüzüm’ inancının oluşmasına neden olabilir.
Güven verici cümleler, temas ve göz teması önemli
Deprem anında çocukla kurulan temas, kısa ve güven verici ifadeler, çocuğun zihinsel yükünü azaltıyor. ‘Ben yanındayım, güvendesin’ gibi cümleler ve sakin bir ses tonu, çocuğun kendini daha güvende hissetmesini sağlıyor. Ebeveynin ilk olarak kendi nefesini düzenlemesi, duygusunu fark etmesi ve çocuğa fiziksel olarak yakın durması öneriliyor.
Televizyon yayınları kalıcı korkuya yol açabiliyor
Deprem sonrası medyada sıkça yer verilen görüntüler; yıkılan binalar, ağlayan insanlar, kurtarma çalışmaları gibi sahneler, çocukların zihinsel gelişimi üzerinde olumsuz etkiler bırakabiliyor. Bu tür içerikler çocukların görsel belleğinde kalıcı korkulara dönüşebilirken, ‘tehlike hâlâ devam ediyor’ algısını besliyor. Uzmanlar, haberlerin çocukların yanında sınırlandırılması gerektiğini vurguluyor.
Yaş gruplarına özel psikolojik yaklaşım şart
0–3 yaş grubundaki çocuklar, duyguları sözel olarak anlamlandıramasa da çevrelerindeki stresli atmosferi kolayca hissediyor. Bu grupta çocuklara güven duygusu, sarılmak ve rutini korumakla sağlanmalı.
3–6 yaş arasındaki çocuklara ise kısa ve somut cümlelerle açıklamalar yapılmalı. Oyun, resim çizme ve hikâye anlatımı bu yaş grubu için etkili yöntemler arasında yer alıyor.
7–11 yaş grubundaki çocuklar depremi neden-sonuç ilişkisiyle kavrayabiliyor. Bu yaşta deprem çantası hazırlamak, tatbikat yapmak ve süreci birlikte planlamak faydalı olabilir.
+12 yaş üstü çocuklar ise daha fazla bilgi ve kontrol ihtiyacı hisseder. Bu yaş grubuyla bilimsel bilgiler paylaşılmalı, duygusal süreç birlikte yönetilmeli ve kaygı egzersizleri yapılmalıdır.
Panik anında ebeveyn ne yapmalı?
Uzman önerilerine göre panik anında yetişkinler nefesini düzenlemeli, kendisine ve çocuğa tekrar edilecek kısa bir güven cümlesi belirlemeli, fiziksel temas kurmalı ve duygusunu kabul edip kontrol etmeyi öğrenmelidir. Deprem sonrası güvenli bir alana geçildiğinde, ebeveynin de kendi psikolojik dengesini koruyabilmesi için destek alması önemlidir.
Kaynak: CUMHA - CUMHUR HABER AJANSI
