Staj Sigortası Mağdurları Dernek Başkanı Ferhat SALMAN Kadıköy- rıhtım meydanında bir basın aşıklamasında bulundu. 

Staj sigortası mağduriyeti, meslek lisesi son sınıfta sanayide aktif olarak çalıştırılan, ya da bizzat zaten iş yerlerinde çırak olarak çalışan insanların sigortalarının sadece kısa vadeli kısmının yatmasıyla oluşan, bu insanların emeklilik dönemini 8-10 yıl geciktiren büyük bir sorundur. Kanunen imza yetkisi olmayan, oy dahi kullanamayan bu çocuklardan 15-16 yaşlarında kısa süreli-uzun süreli sigorta ayrımı yapmasını beklemek büyük sorun yaratmaktadır diyerek sözlerine başlayan Salman; " Bu gün, Staj Mağduriyetine çözüm olmasını umut ettiğimiz bir basın bildirisi vereceğiz, ama önce bir ortaya koyalım Nedir Staj Mağduru?


Meslek lisesi, üniversite ve meslek yüksekokullarında zorunlu staja tabi tutulan, sanayide, araba tamirhanelerinde, kuaförlerde ve sair iş kollarında çalışırken haftanın 5 günü çalışıp bir günü teorik eğitim almaları amacıyla meslek okullarına gönderilen emektarların, bizzat devlet tarafından yapılan sigortalarının emekliliğe başlangıç sayılmamasıdır.
İleride meslek sahibi olsun, bir dükkan açsın ekmeğini kazansın düşüncesiyle meslek liselerine, meslek yüksek okullarına gönderilen emekçilerin mağduriyetidir. Üniversitelerin ilgili bölümlerini okurken zorunlu staj yapanların yaşadığı mağduriyettir. Küçücük yaşta haftanın altı günü karda kışta soğukta araba altına yatan çırağın, kalfanın mağduriyetidir. Uzun lafın kısası Staj mağduriyeti kazancı yüksek olup geçim sıkıntısı çekmeyenlerin değil, bizzat geçinmeye uğraşan insanların mağduriyetidir.
Gerçi sayın bakanımıza göre ortada bir mağduriyet yokmuş. En son verdiği demeçte onlar mağdur değiller, mağduriyet lafını kullanamazlar diyor. Oldu sayın bakanım ne diyelim kendimize? Aktif çalışmamız sanayide verdiğimiz emeğimiz, döktüğümüz ter yok sayılıyor. Ne diyelim kendimize Mutlu diyelim. Memnun oldunuz mu?
Şimdi akıllara şu soru geliyor. Peki bu mağduriyet ortaya nasıl çıkıyor?

Kendisini sigortalı zannediyor, emeklilik hayalleri kuruyor...

Daha önce bahsettiğimiz şekilde staj yapan, ya da çıraklık okuluna giden insanların sigortaları yatarken uzun vadeli sigorta kollarına değil, sadece meslek kazası ve meslek hastalığını kapsayan kısa süreli sigortaya primleri yatıyor.
Bu arkadaşımız kendisini sigortalı zannediyor, emeklilik hayalleri kuruyor. Ne zaman ki Sosyal Güvenlik Kurumuna müracaat ediyor, ya da bir ortamda bu sohbet geçiyor, arkadaşımızın bütün hayalleri yıkılıyor. Emeklilik yaşı gitmiş belki de 10 sene öteye. Peki neden? E dedim ya uzun vadeli sigorta kollarına prim yatmamış. Peki neden yatmamış? Çünkü o meslek hastalığı ve kazasına karşı korunmak üzere sigortalanmış, emeklilik amacıyla başlangıç sayılmaz. Eeeey 15-16 yaşındaki çırak ve stajyer sen yatan primlerin uzun vadeli mi kısa vadeli mi olduğunu nasıl anlamazsın? Senin zamanında internet, e-devlet yok muydu? Yoktu.
Aradaki farkı da kendisi düşünseydi canım, yatırsaydı bir ay sigortasını.
Arkadaşlar meslek liselerine ya da çıraklık okullarına giderken ki yaşlarınızı bir hatırlar mısınız? 14-15 şimdi sorarım size oy kullanamayan, imza yetkisi olmayan ve ebeveyn gözetiminde yaşayan bir çocuktan uzun vadeli sigorta nedir? Kısa vadeli sigorta nedir? Ayrımını yapmasını ve ona göre emekliliğini planlamasını bekliyoruz. Bunu neresinde hak? Neresinde adalet?

Güler misin? Ağlar mısın?

İnanır mısınız bu kardeşlerimiz yine de diğer kardeşlerimize göre şanslılar. Bir de diğerleri mi var? Evet var.
Meslek Liseleri, Meslek Yüksek Okulları, sağlık meslek liseleri, üniversitelerin bazı bölümleri ve bazı çıraklık okullarındaki kardeşlerimizin büyük kısmının sigorta girişleri SGK ya bildirilmemiş. Bu kardeşlerimiz zorunlu staj yapmışlar ama SGK sisteminde numaraları görünmüyor. Elemanın elinde diploma var, zorunlu stajı yapmış CİMER’ e başvurmuş, AKİM’e yazmış, SGK ya fiilen gitmiş yok! Sonuç yok! Güler misin? Ağlar mısın?
Baştan beridir anlatıyoruz ya, neresinden bakarsanız bakın bir sorun yumağı
Ortada aktif bir çalışma var, iş yeri var, patron var, mesai var. Gerçi sayın çalışma bakanımıza göre iş akdimiz yok. Hani diyor ya kendileri “Prim soruyormuş. Patronun kim? Diye. Araba altına yatan çırağın patronu o iş
yerinin sahibi. Primin sorusunun cevabı bu. Ve dahası, o iş yerinin sahibi bu çırağı ucuz maaşla ve sigorta primini yatırmadan çalıştırmış ve buna resmen göz yumulmuş. İş kanununda birisi iş yerinde çalışmaya başladığı an işçidir ifadesi var, sigorta kartı var, sigorta numarası var ama emekliliğe başlangıç yok.
1999 öncesi girişi yapılan eleman 5000 prim günüyle emekli olacak, ben 9000 gün prim ödemişim. Neymiş çıraklık sigortasına tabiymişim 10 sene daha çalışmam isteniyor. 13 bin günle rekorlar kitabına gireceğiz herhalde amaç bu. Yahu Adalet Bunu neresinde ? Durun şimdi aklıma geldi biz öğrenciydik değil mi? Sanayide çalışan torna tezgahı başında günde 12 saat mesai yapan emekçi, sen öğrencisin unutma.

Konunun çözümüne dair raporlarımızı sunduk...

Bu soruna çözüm bulabilmek adına 2017 yılında Staj ve Çıraklık Mağdurları adıyla derneğimizi kurduk. Anayasal çerçevede haklarımızı arayalım, görüşmeler yapalım, soruna çözüm getirelim istedik. Staj SSK Başlangıcı Olsun sloganıyla çıktığımız yolda çeşitli tarihlerde konunun çözüm odaklarıyla görüştük.
Mağdur kardeşlerimizle birleşerek 2022 Ağustos ayında T.B.M.M. Ak Parti grup başkan vekili Sayın Muhammed Emin AKBAŞOĞLU’ yla ve Milliyetçi Hareket Partisi grup başkan vekili sayın Erkan AKÇAY’la Takibinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız sayın Vedat BİLGİN’ le kendi makamlarında görüştük.
Konunun çözümüne dair raporlarımızı sunduk. Gayet makul karşılandı, rapordaki bilgilerin araştırılacağı söylendi, içimiz umut doldu. Hatta sayın bakan “ Ben mesela sanayide çalışan bir çırağın sigortası neden eksik yatar? Bu resmen çocuk işçiliğini teşviktir. Tarzı açıklama yaptı. Yerden göğe size katılıyorum sayın bakanım. Bu çocuk işçiliğine, ucuz iş gücüne teşviktir.
Bu arada boş durmadık sosyal medyada örgütlenerek iktidar, muhalefet taraf tutmadan tweet çalışmaları yaptık. Her hafta 2 gün tag çalışmaları yaptık her çalışmamızda bir milyon civar tweet attık, hakkımızı aradık.
Çok güzel haberler gelmeye başladı. Gerek çalışmalarımız, gerek medyamızın konuya olan ilgisi bizi sonuca götürüyordu. Hatta sayın çalışma bakanımız katıldığı programlarda sorunun farkında olduğunu, uygulamanın çok eski olduğunu, problem yarattığını bildirdi. Katıldığı bir programda gelen soru üzerine konuyla ilgili çalışıldığını, EYT çözüldüğünde bu konunun da çözüme kavuşacağını belirtti.

Hepimiz bir anda şok olduk...

Devletin çalışma bakanının ağzından böyle bir şeyi duyduğunuzda mağdur olarak ne hissettiyseniz biz de onu hissettik. Sevindik, birbirimizi kutladık. Medyada yer alan birçok sosyal güvenlik uzmanı Staj mağduriyetinin çözüleceğini, sorunun ortadan kalkacağını belirtti.
Buraya kadar her şey yolundaydı, ta ki TRT nin yaptığı bir programda aynı çalışma bakanının staj konusunun EYT nin dışında olduğunu söylemesine kadar. Hepimiz bir anda şok olduk. Sadece iki hafta önce konuya vakıf olduğunu, çalışma yapıldığını bildiren sayın bakan şimdi onlar bu çalışmanın dışında diyordu. Bunun la da yetinmeyip katıldığı diğer bir programda kursiyer, nitekim en sonuncusunda öğrenci diyordu.
Burada aklımıza şu sorular geliyor sayın bakanım o iki haftada ne değişti? O iki haftada staj mağduriyetine çözüm getirmeme kararını vermenizdeki etmen neydi? Neden açıklamıyorsunuz? Staj-çıraklık konusunda yapılacak bir düzenleme sanayide ucuz iş gücünü mü engelliyor? İşverenler mi karşı çıkıyor? Nedir?
Bir diğeri sayın bakanım biz neyiz? Bursiyer? Kursiyer? Öğrenci? Hakikaten bir karar verin biz de ne olduğumuzu bilelim. Ev beslemek zorunda kaldıkları için okulu bırakıp sanayide çalışan bizler nasıl olduysa bir anda öğrenci olduk. Bilseydik ona göre davranırdık. Yalnız sayın bakanım başımızdaki işverenlerde pek öğretmen havası yoktu. Hani ne bileyim sabahın köründe dükkan açıp akşamın bir saatine kadar çalıştık, bize pek öğrenciymişiz gibi gelmedi.

EYT ile ilgili öyle ya da böyle bir çözüm getirildi, ama stajla ilgili bir çalışma olmadığı gibi sessiz kalınarak konunun üzeri örtülüyor...

Bu arada elbette çalışmalarımız devam ediyor, devlet ricaliyle randevular alıp görüşmelere gidiyorduk ama kimle görüştüysek konu hakkında zerre kadar bilgi alamıyorduk. Düşünsenize topluyorsunuz ekibinizi gidiyorsunuz meclise konunun muhataplarıyla görüşüyorsunuz ve tek bir kelam yok. Haliyle mağdur kesimi bir
cevap bekliyor ama sizden gelen tek cevap yok. Bunun üzerine Stajla ilgili bir çalışma olmadığı hemen her ortamda dile getiriliyor ve size gelen bir cevap hala yok.
Haliyle aklınıza şu çıkarım geliyor. EYT ile ilgili öyle ya da böyle bir çözüm getirildi, ama stajla ilgili bir çalışma olmadığı gibi sessiz kalınarak konunun üzeri örtülüyor. İyi de konunun çözümüyle ilgili verilen tam 53 kanun teklifi var. Bu tekliflerin bir kısmını şu an iktidarda olan partinin seçim ortağı vermiş, bu kanun tekliflerinin akıbeti ne? Bir çoğu reddedilmiş, bir kısmı ise kadük. Sayın Cumhur İttifakı bileşenleri mecliste bize verdiğiniz destek için gerçekten teşekkürler, ama içeride bizzat sizin teklifiniz var değil mi? Çıkartın o tekliflerden birini komisyondan, sunun oylamaya çözülsün. Şunun herkes farkına varsın bu topluluk artık 5-10 kişi değil. Bir çok ilde kendi gruplarını kurdu, büyüdü ve hakkını almadan susacak gibi değil.
Şu an çok kapsamlı bir çözüm getiremiyorsak en azından 1999 öncesi stajını yapmış ama 1999 sonrası çalışmaya başlamış kesime acil çözüm getirelim, daha sonra tüm staj mağdurlarına çözümü düşünelim. Devletimiz için bu durumda olan 200-250 bin mağdurun sorununu çözmek bir iş değil. Biz de elimizi taşın altına koyalım yatmayan staj sürelerimizi borçlanalım, hesaplayın ödeyelim stajımızı SGK başlangıcı sayın dedik, ona da cevap yok. Kendi sorununa çözüm getiren yegane topluluğuz ama hiçbir şekilde cevap alamıyoruz, bizlere pek hoş yaklaşıldığı söylenemez.

Bizler bu mağduriyeti hala yaşamamıza neden olanları da bu sorunu çözenleri de unutmayacağız...

Biz 2014 seçimlerinde seçim vaadiydik,2018 de yine aynı durumdaydık ve geldiğimiz durum ortada. Şimdi hep bir ağızdan diyoruz ki Kim yanımızdaysa onun yanındayız. Staj mağdurunun partisi yok. Ve yeni sloganımız “Çöz Stajı Al Oyumuzu”
Buraya kadar anlattığımız olaylardan sonra biz staj mağdurları diyoruz ki
-Bu aşamadan sonra hiçbir siyasi partinin seçim vaadi olmayacağız
-Bu sorunun yarın çözülmesi, bir gün geç çözüldüğünü gösterir
-Staj mağduriyetine çözüm getiren partinin yanındayız. Bizlerin ve elbet ailelerimizin oylarının yönünü bu mağduriyetin çözümü belirleyecektir.
-Staj mağduriyeti bu gün değilse yarın elbet çözülecektir. Ancak bizler bu mağduriyeti hala yaşamamıza neden olanları da bu sorunu çözenleri de unutmayacağız.