SORUMLULUK
Sorumluluk, en basit anlamda bireyin başta yaratılış sebebine, kendisine, ailesine, çevresine, doğaya, ülkesine karşı üzerine düşen görevleri yaşına cinsiyetine gelişim düzeyine göre en iyi şekilde yerine getirme bilincinin eyleme dönüşmesidir.
“İrade, kişilerin amaca yönelik davranışlarını değişen durumlara göre uyarlamasını sağlayan insana verilen bir özelliktir.(1)
Yaratıcının verdiği irade ile insana seçme özgülüğü tanır. Bu seçme özgürlüğü sorumluluk getirir.
İslam , Allah’a, topluma, kişinin kendisine, yaşadığı çevreye insanı sorumlu tutarken sınırlarını da belirler. Tüm emir ve yasaklar insanın seçme özgürlüğünün terbiyesidir.
Kuran bu irade terbiyesini kazanmış insanları takva ve muttaki olarak tanımlar. Rabbine karşı kulluk sorumluluğunu yerine getirene takva, bu görev yaparken titiz ve özenli davrananlar müttakilerdir. Bu hususta Hucurât, 49/13 ” Allah müttakiler ve güzel iş yapanlarla beraberdir.” Derken sorumluluğunu en iyi şekilde yerine getirenlerden bahsetmektedir. Ademin imarı erken çocukluktan itibaren verilen eğitimle başlar. Çünkü Adem dünyayı imar etmekle sorumludur. Doğal dengeyi bozmadan yaratılış yasalarını keşfederek dünyayı yaşanılacak yer haline getirmekle yükümlüdür.
John Dewey ‘ye göre “ İnsan, sadece sorumluluk üstlenerek, zihnini sağlam ve dengeli bir şekilde geliştirebilir."
Yapılan araştırmalarda insanın herhangi bir amacının olmasının şiddeti azalttığı ve toplumsal uyum söz konusu olduğunda amaçsız insanların daha sorumsuz ve birbirine daha çok zarar verme eğiliminde oldukları tespit edilmiştir.” (2)
Faster’ e göre; “sorumluluk duygusuna sahip kişinin nitelikleri saymakla bitmez. Ancak ilk ağızdan söylenebilecek sözleri şöyle sıralamak mümkün:
Sorumluluk sahibi kişi, kendilerine ve başkalarına karşı saygılıdır.
Üstüne düşen görevleri yerine getirir.
Kendi işlerini kendi kendine yürütür ve başkalarına gereksiz yere yük olmak istemez.
Öz değerinin bilincindedir.
Duygu, düşünce ve davranışlarından yalnız kendini sorumlu tutar.
Yaşamdan bekledikleri emek verdikleri ile orantılıdır.
Hak etmediğini almaya kalkmaz.
Çalışkan bir insan, iyi bir ana-baba ve iyi bir komşudur.
Selam ve saygılarımla.
.
(1) https://www.hiwellapp.com/blog/irade-nasil-olusur-ve-nasil-guclendiril7),
(2) Tarhan, N. (2006). Duyguların dili. İstanbul: Timaş Yay.